زندگی نامه کوتاه از عباس زریاب خوئی , مورخ، ادیب، نسخه‌شناس، نویسنده و مترجم ایرانی , به مناسبت زادرو او در تاریخ ۲۰ مرداد ۱۲۹۸ خورشیدی
عباس زریاب خویی از مشاهیر فرهنگی معاصر است که جلد بیست و هشتمین از «مشاهیر کتابشناسی معاصر ایران» به معرفی آن پرداخته است. این اثر از چهار بخش اصلی «از تولد تا کتابشناسی»، «حیات کتابشناسانه»، «پس از کتابشناسی» و «آثار» تشکیل شده است.
عباس زریاب خوئی در سال ۱۲۹۷در شهر خوی، در یکی از شهرهای آذربایجان غربی به دنیا آمد.
سال‌های کودکی او مصادف با دوران متلاطم در تاریخ کشورمان بود. از همان اوان کودکی استعداد و حافظه نیرومند زریاب موجب حیرت دوستان و همکلاسی‌هایش شده بود.
زریاب خویی پس از پایان دوره اول دبیرستان به علت عدم امکان ادامه تحصیل در خوی ناگزیر به ترک تحصیل شد ولی به فراگیری زبان عربی و علوم دینی پرداخت و مدتی برای ادامه تحصیل به قم رفت.
در کارنامه دکتر زریاب اقامت ۵ ساله در دانشگاه‌های آلمان و تحصیل و تحقیق در زمینه‌های تاریخ، فلسفه و علوم و معارف اسلامی و دو سال تدریس زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه کالیفرنیا در آمریکا نیز وجود دارد. وی پس از بازگشت به ایران در کتابخانه مجلس سنا به کار ادامه داد.
دوره بعدی زندگی او با اشتغال در دانشگاه تهران آغاز می‌شود و با ترک این شغل پس از انقلاب اسلامی پایان می‌پذیرد.
او در دوره نهایی عمر خویش در تدوین دائره المعارف شیعه و دانشنامه جهان اسلام همکاری موثری داشت.
استاد دکتر زریاب علاوه بر مقام استادی دانشگاه تهران در چند انجمن و موسسه علمی عضویت داشت.
انجمن بین‌المللی شرق‌شناسی آلمان، مجمع بین‌المللی کمیته‌های ایران در انگلیس، انجمن فلسفه، هیئت امنای بنیاد فرهنگ ایران، فرهنگستان تاریخ و بنیاد شاهنامه فردوسی از جمله این موسسه‌ها بود. استاد دکتر زریاب خویی در سال ۱۳۷۳ دار فانی را وداع گفت.
بخشی از «حیات کتابشناسانه» این مجلد، زریاب خویی را چنین معرفی کرده است: «عباس زریاب بین ده تا سیزده سالگی کتاب‌های ناسخ التواریخ و منتظم ناصری را خواند. اما کتاب‌هایی که در روح عباس زریاب جوان تاثیر گذاشت؛ کتاب‌های درسی تاریخ و جغرافیای مرحوم عباس اقبال بود که برای دبیرستان‌ها نوشته شده بود. زریاب در آن شهر کوچک مجله‌های مهم و معتبر را نیز می‌جست. مجله کاوه، ایرانشهر، علو و هنر، ارمغان و نوبهار نشریه‌هایی بودند که زریاب می‌خواند.
پس از آنکه عباس زریاب دوره اول دبیرستان را گذراند؛ به دلیل مالی نتوانست درس را ادامه دهد. برای ادامه تحصیل یا باید به تبریز می‌رفت یا ارومیه. پدر عباس جوان با رفتن او به تبریز مخالفت کرد. شوق تحصیل موجب شد که عباس جوان مقدمات فقه و اصول را در زادگاه خود نزد شیخ عبدالحسین اعلمی و حاج شیخ حسن فقیه فرا بگیرد…»
آثار دکتر عباس زریاب خویی:
- Der Bericht uber die Nachfolger Timurs aus dem ta’rich kabir des Gafar ibn
- Muhammad al_Husaini, Mainz 1960
- اطلس تاریخی ایران، زیر نظر سیدحسین نصر، احمد مستوفی و عباس زریاب، تهران ۱۳۵۰
- تاریخ ساسانیان، تهران، انتشارات دانشگاه آزاد، ۱۳۵۴ ش
- آئینه جام، شرح مشکلات دیوان حافظ، تهران، انتشارات علمی، ۱۳۶۸ ش
- سیره رسول الله (ص)، بخش اول: از آغاز تا هجرت، تهران، انتشارات سروش، ۱۳۷۰ ش
- کتاب الصیدنه فی الطب، نوشته ابوریحان بیرونی، تصحیح و تحشیه و مقدمه عباس زریاب، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۷۰ ش
- روضه الصفا، نوشته محمدبن خاوندشاه بلخی، تهذیب و تلخیص، دکتر عباس زریاب، ۲ مجلد، تهران، انتشارات علمی، ۱۳۷۳ ش
- تاریخ فلسفه، ویل دورانت [انگلیسی]، تهران (۱۳۳۵) ش، چاپ دوازدهم، تهران انتشارات علمی و فرهنگی، تهران (۱۳۷۴) ش
- لذات فلسفه، ویل دورانت [انگلیسی]، تهران (۱۳۴۴)، چاپ نهم، تهران انتشارات علمی و فرهنگی، (۱۳۷۴) ش
- تاریخ ایرانیان و عربها در زمان ساسانیان، تئودور نولدکه [آلمانی]، تهران انجمن آثار ملی، (۱۳۵۸) ش
- دریای جان، هلموت ریتر [ترجمه از آلمانی]، با همکاری مهرآفاق بایبردی، تهران، انتشارات بین المللی الهدی، (۱۳۷۴) ش، ج ۱
- ظهور تاریخ بنیادی، فریدریش ماینکه [آلمانی]
کتاب جدید :
بیست و هشتمین کتاب از مجموعه «مشاهیر کتابشناسی معاصر ایران» با عنوان «عباس زریاب خویی» نوشته مرتضی‌هاشمی پور از سوی موسسه خانه کتاب منتشر شد.
کتابی درباره عباس زریاب خویی منتشر شد
